James Watt
mucit, mühendis, işadamı



Modern buhar makinesinin geliştiricisi olan İskoçyalı mucit ve mühendistir. Endüstriyel devrimin oluşmasında önemli rol oynamıştır.

19 Ocak 1736 tarihinde İskoçya'nın Greenock kentinde doğdu. Gemi işleten zengin bir baba ve kültürlü bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Çocukken sık hastalandığı için okula devamlı gidemedi. Evde annesi tarafından eğitildi. 17 yaşındayken Londra'ya bir seneliğine ölçüm aletleri yapımını öğrenmeye gitti. Glasgow'a dönüp bu mesleği icra etmek istedi. Demirciler Locası tarafından başvurusu reddedildi.

Bu durumdan kendisine Glasgow Üniversitesi'nde atölye öneren profesörler tarafından kurtuldu. Fizikçi ve kimyacı olan profesör Joseph Black kendisine hocalık etti. Atölyenin açılmasından 4 sene sonra buhar gücü üzerinde çalışmaya başladı. Daha önce hiç görmemiş olmasına rağmen bir prototip yapmaya çalışmıştı. 1765'de Thomas Newcomenın yaptığı bir model üzerinde uğraşarak buhar makinesini çalıştırmayı başardı. Thomas Newcomen buhar makinesini bulan kişidir James Watt ise onu sanayide kullanılacak biçime çevirdi.

1767'de kuzeni Margaret Miller ile evlendi. 6 çocuk sahibi oldu.

Tam kapsamlı bir buhar makinesi geliştirmeye çalışan Watt'a Carron Demir İşleri şirketinin kurucusu Joh Roebuck maddi destek sağladı. Hemen başarılı olamayan tasarım maddi sıkıntıya düşünce 8 sene anketçilik yapmıştır. Roebuck iflas edince, Matthew Boulton patent haklarını satın aldı ve Watt ile 25 yıl sürecek başarılı bir ortaklığa imza attı.

Sonunda 1776'da başarıyla üretilen buhar makineleri ticari olarak satılmaya başladı. Geniş kullanımı, Boulton'un önerisi ile ileri-geri hareketin Watt tarafından dönüş hareketine çevrilmesiyle başladı. Sonraki 6 yıl içinde tasarımda çeşitli iyileştirmelerde bulundu.

1794 yılında Boulton ve Watts şirketini kuran ortaklar, sadece buhar makinesi üretmeye yöneldi. 1824'te şirket 1164 buhar makinesi üretmişti. Boulton başarılı bir işadamı olduğunu kanıtladı ve her ikisi de zengin oldular.

1800'de patent ve ortaklık sonra erince Watt emekliliğe çekildi. Şirketi oğullarına devretti. Emekliliğinde değişik icatlara devam etti. Teleskopla mesafe ölçümü, mektup kopyalama cihazı, yağ lâmbasında iyileştirmeler, buhar merdanesi ve heykel kopyalama cihazı geliştirdi.

İkinci eşiyle Almanya, İskoçya ve Fransa'yı gezdi. Galler'de bir malikâne alarak restore ettirdi. 19 Ağustos 1819 tarihinde Heathfield'de öldü.





HAKKINDA YAZILANLAR

Fabrikatör James Watt
İsmail Şen
İstanbul Ticaret 08 Temmuz 2011

Sanayi devriminin buhar makinesiyle başladığı konusunda şüphe yok. Peki buhar makinesinin mucidi James Watt kimdi? Bir bilim adamı mı, mucit mi? Mühendis mi, usta mı?

James Watt, aslında doğuştan zengin bir adam. Watt yetişkin bir erkek olduğunda, zengin bir armatör olan babasının işlerinin bozulmasıyla gurbete gidiyor. Ölçüm aletleri ustası olmak üzere Londra’ya giden Watt, İskoçya’ya döndüğünde Lonca’dan izin alamaz ve sanatını icra edemez. Glasgow Üniversitesi’nde bir araştırma atölyesinde çalışmaya başlayan James Watt, bu atölyede buhar makinesini geliştirir. Yani buhar makinesi, üniversite sanayi işbirliğinin ilk ürünlerinden biri.

James Watt’ın işadamlığı buhar makinesini geliştirmek için sponsor aramasıyla başlar. Carron Demir İşleri şirketinin kurucusu, sanayici John Roebuck, Watt’ı destekler. Sponsorun desteğinin yetmediği durumlarda Watt, tam 8 yıl anketörlük yaparak çalışmalarını sürdürür. Ancak Roebuck iflas eder ve Watt yeni bir ortak bulur. James Watt’ın yeni ortağı Matthew Boulton, sadece sermaye değil fikir de verir. Makinenin ileri geri hareketinin dairesel olmasını akıl eder ve bu değişiklikle makinenin gücü tam 5 kat artar.

1794’te Boulton ve Watts şirketi kurulur ve 1765’te ilk örneği Glasgow Üniversitesi’nde çalışan buhar makinesi 1776’da ticari kullanıma sunulur. Sadece buhar makinesi üretip satmaya başlarlar. 1824 yılına kadar tam 1164 makine satılır. Makinenin girdiği her madende ve fabrikada buharın sihirli gücüyle verim artar, maliyetler azalır. Böylece sadece iki girişimci zengin olmakla kalmaz bir ülkeyi zenginleştirecek ve dünyayı değiştirecek olaylar zincirini başlatır.

James Watt, zengin bir işadamıydı. Büyük bir malikânede yaşayan bir makine fabrikatörüydü. Belki önemli icatları olmuştu ancak bu icatların onu ne kadar bilim adamı yapacağı tartışılır.




www.biyografi.net (Binlerce Biyografi)